ಭಾರತ ರತ್ನ ಡಾ. ಬಿ. ಆರ್ ಅಂಬೇಡ್ಕರ್ ಅವರ ಸಂವಿಧಾನ ಜಗತ್ತಿಗೆ ಗುರು
ಎಪ್ರಿಲ್ ೧೪ ರಂದು ಮಧಾಹ್ನ ೧೨:೦೦ ಗಂಟೆಗೆ ನಗರದ ಡಾ. ಬಿ. ಆರ್ ಅಂಬೇಡ್ಕರ್ ಭವನದಲ್ಲಿ ಜಿಲ್ಲಾಡಳಿತ ,ಜಿಲ್ಲಾ ಪಂಚಾಯತ್ ಸಮಾಜ ಕಲ್ಯಾಣ ಇಲಾಖೆ , ವಿವಿಧ ದಲಿತ ಪರ ಸಂಘಟನೆಗಳಿಂದ ಭಾರತ ರತ್ನ ಡಾ. ಬಿ. ಆರ್. ಅಂಬೇಡ್ಕರ್ ೧೩೪ ನೇ ಮತ್ತು ಹಸಿರು ಕ್ರಾಂತಿಯ ಹರಿಕಾರ ಡಾ. ಬಾಬು. ಜಗಜೀವನ ರಾಮ್ ೧೧೮ ನೇಯ ಜಯಂತ್ಯೋತ್ಸವ ಆಚರಿಸಲಾಗುತ್ತಿದೆ. ತನ್ನಿಮಿತ್ತ ಈ ಲೇಖನ.
ಬಾಬಾಸಾಹೇಬ್ ಡಾ. ಭೀಮರಾವ್ ಅಂಬೇಡ್ಕರ್ ಅವರು ಏಪ್ರಿಲ್ ೧೪, ೧೮೯೧ ರಂದು ಅಂದಿನ ಮಧ್ಯ ಪ್ರಾಂತ್ಯದ (ಈಗಿನ ಮಧ್ಯಪ್ರದೇಶ) ಇಂದೋರ್ ಬಳಿಯ ಮಾವ್‌ನಲ್ಲಿ ಜನಿಸಿದರು. ಅವರು ತಮ್ಮ ಹೆತ್ತವರಿಗೆ ಹದಿನಾಲ್ಕನೇ ಮಗುವಾಗಿದ್ದರು. ಡಾ. ಭೀಮರಾವ್ ಅಂಬೇಡ್ಕರ್ ಅವರ ಜೀವನವು ಹೋರಾಟಗಳಿಂದ ಕೂಡಿತ್ತು ಆದರೆ ಪ್ರತಿಭೆ ಮತ್ತು ದೃಢ ಸಂಕಲ್ಪದಿಂದ ಜೀವನದ ಪ್ರತಿಯೊಂದು ಅಡಚಣೆಯನ್ನು ನಿವಾರಿಸಬಹುದು ಎಂದು ಅವರು ಸಾಬೀತುಪಡಿಸಿದರು. ಅವರ ಜೀವನದಲ್ಲಿ ಅತಿದೊಡ್ಡ ತಡೆಗೋಡೆ ಜಾತಿ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯಾಗಿದ್ದು, ಅದರ ಪ್ರಕಾರ ಅವರು ಜನಿಸಿದ ಕುಟುಂಬವನ್ನು ಅಸ್ಪೃಶ್ಯ ತೆ ಎಂದು ಪರಿಗಣಿಸಲಾಗಿತ್ತು.
೧೯೦೭ ರಲ್ಲಿ, ಯುವ ಭೀಮರಾವ್ ಬಾಂಬೆ ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾಲಯದಿಂದ ಮೆಟ್ರಿಕ್ಯುಲೇಷನ್ ಪರೀಕ್ಷೆಯಲ್ಲಿ ಅತ್ಯುತ್ತಮವಾಗಿ ಉತ್ತೀರ್ಣರಾದರು. ನಂತರ ೧೯೧೩ ರಲ್ಲಿ ಅವರು ಬಾಂಬೆ ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾಲಯದಿಂದ ರಾಜಕೀಯ ವಿಜ್ಞಾನ ಮತ್ತು ಅರ್ಥಶಾಸ್ತ್ರದಲ್ಲಿ ಪದವಿ ಪಡೆದರು. ಅದೇ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಅವರ ತಂದೆ ನಿಧನರಾದರು. ಅವರು ಕೆಟ್ಟ ಸಮಯವನ್ನು ಎದುರಿಸುತ್ತಿದ್ದರೂ, ಭೀಮರಾವ್ ಕೊಲಂಬಿಯಾ ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾಲಯುದಲ್ಲಿ ಹೆಚ್ಚಿನ ಅಧ್ಯಯನಕ್ಕಾಗಿ ಯು.ಎಸ್.ಎ ಗೆ ಹೋಗುವ ಅವಕಾಶವನ್ನು ಸ್ವೀಕರಿಸಲು ನಿರಾಕರಿಸಿದರು, ಇದಕ್ಕಾಗಿ ಅವರಿಗೆ ಬರೋಡಾದ ಮಹಾರಾಜರಿಂದ ವಿಧ್ಯಾರ್ಥಿವೇತನವನ್ನು ನೀಡಲಾಯಿತು. ಭೀಮರಾವ್ ೧೯೧೩ರಿಂದ ೧೯೧೭ ರವರೆಗೆ ಮತ್ತು ಮತ್ತೆ ೧೯೨೦ ರಿಂದ ೧೯೨೩ರ ವರೆಗೆ ವಿದೇಶದಲ್ಲಿಯೇ ಇದ್ದರು. ಈ ಅವಧಿಯಲ್ಲಿ ಅವರು ತಮ್ಮನ್ನು ತಾವು ಒಬ್ಬ ಶ್ರೇಷ್ಠ ಬುದ್ಧಿಜೀವಿ ಎಂದು ಸ್ಥಾಪಿಸಿಕೊಂಡರು. ಕೊಲಂಬಿಯಾ ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾಲಯವು ಅವರ ಪ್ರಬಂಧಕ್ಕಾಗಿ ಪಿ.ಎಚ್.ಡಿ ಪದವಿಯನ್ನು ನೀಡಿತು, ನಂತರ ಇದನ್ನು “ಬ್ರಿಟಿಷ್ ಭಾರತದಲ್ಲಿ ಪ್ರಾಂತೀಯ ಹಣಕಾಸಿನ ವಿಕಸನ” ಎಂಬ ಶಿರ್ಷಿಕೆಯಡಿಯಲ್ಲಿ ಪುಸ್ತಕ ರೂಪದಲ್ಲಿ ಪ್ರಕಟಿಸಲಾಯಿತು. ಆದರೆ ಅವರ ಮೊದಲ ಪ್ರಕಟಿತ ಲೇಖನ “ಭಾರತದಲ್ಲಿ ಜಾತಿಗಳು – ಅವರ ಕಾರ್ಯವಿಧಾನ, ಜೆನೆಸಿಸ್ ಮತ್ತು ಅಭಿವೃದ್ಧಿ”. ೧೯೨೦ರಿಂದ ೧೯೨೩ರ ವರೆಗೆ ಲಂಡನ್‌ನಲ್ಲಿದ್ದ ಸಮಯದಲ್ಲಿ, ಅವರು “ದಿ ಪ್ರಾಬ್ಲಮ್ ಆಫ್ ದಿ ರೂಪಾಯಿ” ಎಂಬ ಶಿರ್ಷಿಕೆಯ ತಮ್ಮ ಪ್ರಬಂಧವನ್ನು ಸಂಪುರ್ಣಗೊಳಿಸಿದರು, ಇದಕ್ಕಾಗಿ ಅವರಿಗೆ ಡಿ.ಎಸ್‌ಸಿ ಪದವಿ ನೀಡಲಾಯಿತು. ಲಂಡನ್‌ಗೆ ತೆರಳುವ ಮೊದಲು ಅವರು ಬಾಂಬೆಯ ಕಾಲೇಜಿನಲ್ಲಿ ಬೋಧಕರಾಗಿದ್ದರು.
ಈ ಮಧ್ಯೆ, ಬ್ರಿಟಿಷ್ ಪ್ರಧಾನಿ ರಾಮ್ಸೆ ಮೆಕ್‌ಡೊನಾಲ್ಡ್ ’ಕೋಮುನಲ್ ಅವಾರ್ಡ್’ ಅನ್ನು ಘೋಷಿಸಿದರು, ಇದರ ಪರಿಣಾಮವಾಗಿ ದುರ್ಬಲ ವರ್ಗಗಳು ಸೇರಿದಂತೆ ಹಲವಾರು ಸಮುದಾಯಗಳಲ್ಲಿ ಪ್ರತ್ಯೇಕ ಮತದಾರರನ್ನು ಹೊಂದುವ ಹಕ್ಕನ್ನು ನೀಡಲಾಯಿತು. ಇದು ಬ್ರಿಟಿಷರ ಒಟ್ಟಾರೆ ಒಡೆದು ಆಳುವ ವಿನ್ಯಾಸದ ಒಂದು ಭಾಗವಾಗಿತ್ತು. ಈ ವಿನ್ಯಾಸವನ್ನು ಸೋಲಿಸಲು ಗಾಂಧೀಜಿ ಬಯಸಿದ್ದರು ಮತ್ತು ಅದನ್ನು ವಿರೋಧಿಸಲು ಆಮರಣಾಂತ ಉಪವಾಸ ಮಾಡಿದರು. ಸೆಪ್ಟೆಂಬರ್ ೨೪, ೧೯೩೨ ರಂದು, ಡಾ. ಬಿ ಆರ್ ಅಂಬೇಡ್ಕರ್ ಮತ್ತು ಗಾಂಧೀಜಿ ಒಂದು ತಿಳುವಳಿಕೆಗೆ ಬಂದರು, ಅದು ಪ್ರಸಿದ್ಧ ಪೂನಾ ಒಪ್ಪಂದವಾಯಿತು. ಈ ಒಪ್ಪಂದದ ಪ್ರಕಾರ, ಚುನಾವಣಾ ಕ್ಷೇತ್ರಗಳ ಒಪ್ಪಂದದ ಜೊತೆಗೆ, ಸರ್ಕಾರಿ ಉದ್ಯೋಗಗಳು ಮತ್ತು ಶಾಸಕಾಂಗ ಸಭೆಗಳಲ್ಲಿ ಅಸ್ಪೃಶ್ಯರಿಗೆ ಮೀಸಲಾತಿ ನೀಡಲಾಯಿತು. ಪ್ರತ್ಯೇಕ ಮತದಾರರ ನಿಬಂಧನೆಯನ್ನು ರದ್ದುಗೊಳಿಸಲಾಯಿತು. ಈ ಒಪ್ಪಂದವು ದೇಶದ ರಾಜಕೀಯ ರಂಗದಲ್ಲಿ ದೀನದಲಿತರಿಗೆ ಸ್ಪಷ್ಟ ಮತ್ತು ನಿರ್ದಿಷ್ಟ ಸ್ಥಾನವನ್ನು ರೂಪಿಸಿತು. ಇದು ಅವರಿಗೆ ಶಿಕ್ಷಣ ಮತ್ತು ಸರ್ಕಾರಿ ಸೇವೆಯ ಅವಕಾಶಗಳನ್ನು ತೆರೆಯಿತು ಮತ್ತು ಅವರಿಗೆ ಮತದಾನದ ಹಕ್ಕನ್ನು ಸಹ ನೀಡಿತು. ಡಾ. ಅಂಬೇಡ್ಕರ್ ಲಂಡನ್‌ನಲ್ಲಿ ನಡೆದ ಮೂರು ದುಂಡು ಮೇಜಿನ ಸಮ್ಮೇಳನಗಳಲ್ಲಿ ಭಾಗವಹಿಸಿದರು ಮತ್ತು ಪ್ರತಿ ಬಾರಿಯೂ, ’ಅಸ್ಪೃಶ್ಯರ’ ಹಿತಾಸಕ್ತಿಗಾಗಿ ತಮ್ಮ ಅಭಿಪ್ರಾಯಗಳನ್ನು ಬಲವಾಗಿ ವ್ಯಕ್ತಪಡಿಸಿದರು. ಅವರು ದೀನದಲಿತ ವರ್ಗಗಳು ತಮ್ಮ ಜೀವನ ಮಟ್ಟವನ್ನು ಹೆಚ್ಚಿಸಿಕೊಳ್ಳಲು ಮತ್ತು ಸಾಧ್ಯವಾದಷ್ಟು ರಾಜಕೀಯ ಅಧಿಕಾರವನ್ನು ಪಡೆಯಲು ಪ್ರೋತ್ಸಾಹಿಸಿದರು. ಸ್ವಲ್ಪ ಸಮಯದ ನಂತರ ಡಾ. ಅಂಬೇಡ್ಕರ್, ಸ್ವತಂತ್ರ ಕಾರ್ಮಿಕ ಪಕ್ಷವನ್ನು ಸಂಘಟಿಸಿದರು, ಪ್ರಾಂತೀಯ ಚುನಾವಣೆಗಳಲ್ಲಿ ಭಾಗವಹಿಸಿದರು ಮತ್ತು ಬಾಂಬೆ ವಿಧಾನಸಭೆಗೆ ಆಯ್ಕಯಾದರು. ಈ ದಿನಗಳಲ್ಲಿ ಅವರು ’ಜಾಗಿರ್ದಾರಿ’ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯನ್ನು ರದ್ದುಗೊಳಿಸುವ ಅಗತ್ಯವನ್ನು ಒತ್ತಿ ಹೇಳಿದರು, ಕಾರ್ಮಿಕರಿಗೆ ಮುಷ್ಕರ ನಡೆಸಲು ಹೋರಾಡಲು ಮನವಿ ಮಾಡಿದರು ಮತ್ತು ಬಾಂಬೆ ಪ್ರೆಸಿಡೆನ್ಸಿಯಲ್ಲಿ ಹೆಚ್ಚಿನ ಸಂಖ್ಯೆಯ ಸಭೆಗಳು ಮತ್ತು ಸಮ್ಮೇಳನಗಳನ್ನು ಉದ್ದೇಶಿಸಿ ಮಾತನಾಡಿದರು. ೧೯೩೯ ರಲ್ಲಿ, ಎರಡನೇ ಮಹಾಯುದ್ಧದ ಸಮಯದಲ್ಲಿ, ನಾಜಿಸಂ ಅನ್ನು ಸೋಲಿಸಲು ಅವರು ಭಾರತೀಯರು ಹೆಚ್ಚಿನ ಸಂಖ್ಯೆಯಲ್ಲಿ ಸೈನ್ಯಕ್ಕೆ ಸೇರಲು ಕರೆ ನೀಡಿದರು, ಅದು ಫ್ಯಾಸಿಸಂನ ಮತ್ತೊಂದು ಹೆಸರು ಎಂದು ಅವರು ಹೇಳಿದರು.
೧೯೪೭ ರಲ್ಲಿ, ಭಾರತ ಸ್ವತಂತ್ರವಾದಾಗ, ಅವರು ಸ್ವತಂತ್ರ ಭಾರತದ ಮೊದಲ ಕಾನೂನು ಸಚಿವರಾದರು. ಹಿಂದೂ ಸಂಹಿತೆ ಮಸೂದೆಯ ಕುರಿತು ಡಾ. ಅಂಬೇಡ್ಕರ್ ಸರ್ಕಾರದೊಂದಿಗೆ ಭಿನ್ನಾಭಿಪ್ರಾಯಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿದ್ದರು, ಇದು ಅವರ ಕಾನೂನು ಸಚಿವ ಸ್ಥಾನಕ್ಕೆ ರಾಜೀನಾಮೆ ನೀಡಲು ಕಾರಣವಾಯಿತು. ಸಂವಿಧಾನ ಸಭೆಯು ಸಂವಿಧಾನವನ್ನು ರಚಿಸುವ ಕೆಲಸವನ್ನು ಒಂದು ಸಮಿತಿಗೆ ವಹಿಸಿತು ಮತ್ತು ಡಾ.ಅಂಬೇಡ್ಕರ್ ಅವರನ್ನು ಕರಡು ಸಮಿತಿಯ ಅಧ್ಯಕ್ಷರನ್ನಾಗಿ ಆಯ್ಕೆ ಮಾಡಲಾಯಿತು. ಅವರು ಸಂವಿಧಾನವನ್ನು ರಚಿಸುವಲ್ಲಿ ನಿರತರಾಗಿದ್ದಾಗ, ಭಾರತವು ಹಲವಾರು ಬಿಕ್ಕಟ್ಟುಗಳನ್ನು ಎದುರಿಸಿತು. ೧೯೪೮ ರ ಆರಂಭದಲ್ಲಿ, ಡಾ. ಅಂಬೇಡ್ಕರ್ ಅವರು ಸಂವಿಧಾನದ ಕರಡನ್ನು ಪುರ್ಣಗೊಳಿಸಿದರು ಮತ್ತು ಸಂವಿಧಾನ ಸಭೆಯಲ್ಲಿ ಅದನ್ನು ಮಂಡಿಸಿದರು. ೧೯೪೯ರ ನವೆಂಬರ್‌ನಲ್ಲಿ, ಈ ಕರಡನ್ನು ಕೆಲವೇ ತಿದ್ದುಪಡಿಗಳೊಂದಿಗೆ ಅಂಗೀಕರಿಸಲಾಯಿತು. ಪರಿಶಿಷ್ಟ ಜಾತಿಗಳು, ಪರಿಶಿಷ್ಟ ಪಂಗಡಗಳು ಮತ್ತು ಹಿಂದುಳಿದ ವರ್ಗಗಳಿಗೆ ಸಾಮಾಜಿಕ ನ್ಯಾಯವನ್ನು ಖಚಿತಪಡಿಸಿಕೊಳ್ಳಲು ಸಂವಿಧಾನದಲ್ಲಿ ಅನೇಕ ನಿಬಂಧನೆಗಳನ್ನು ಮಾಡಲಾಗಿದೆ. ಸಾಂಪ್ರದಾಯಿಕ ಧಾರ್ಮಿಕ ಮೌಲ್ಯಗಳನ್ನು ತ್ಯಜಿಸಬೇಕು ಮತ್ತು ಹೊಸ ವಿಚಾರಗಳನ್ನು ಅಳವಡಿಸಿಕೊಳ್ಳಬೇಕು ಎಂದು ಡಾ. ಅಂಬೇಡ್ಕರ್ ಅಭಿಪ್ರಾಯಪಟ್ಟರು. ಸಂವಿಧಾನದಲ್ಲಿ ಪ್ರತಿಪಾದಿಸಲಾದ ಎಲ್ಲಾ ನಾಗರಿಕರಿಗೆ ಘನತೆ, ಏಕತೆ, ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯ ಮತ್ತು ಹಕ್ಕುಗಳ ಮೇಲೆ ಅವರು ವಿಶೇಷ ಒತ್ತು ನೀಡಿದರು. ಡಾ. ಅಂಬೇಡ್ಕರ್ ಅವರು ಸಾಮಾಜಿಕ,ಆರ್ಥಿಕ ಮತ್ತು ರಾಜಕೀಯ ಎಂಬ ಪ್ರತಿಯೊಂದು ಕ್ಷೇತ್ರದಲ್ಲಿ ಪ್ರಜಾಪ್ರಭುತ್ವವನ್ನು ಪ್ರತಿಪಾದಿಸಿದರು. ಅವರಿಗೆ ಸಾಮಾಜಿಕ ನ್ಯಾಯ ಎಂದರೆ ಗರಿಷ್ಠ ಸಂಖ್ಯೆಯ ಜನರಿಗೆ ಗರಿಷ್ಠ ಸಂತೋಷ ಎಂದರ್ಥ.
ಅಕ್ಟೋಬರ್ ೧೪, ೧೯೫೬ ರಂದು ಅವರು ತಮ್ಮ ಅನೇಕ ಅನುಯಾಯಿಗಳೊಂದಿಗೆ ಬೌದ್ಧಧರ್ಮವನ್ನು ಸ್ವೀಕರಿಸಿದರು. ಅದೇ ವರ್ಷ ಅವರು ತಮ್ಮ ಕೊನೆಯ ಬರಹ ’ಬುದ್ಧ ಮತ್ತು ಅವನ ಧರ್ಮ ಪೂರ್ಣಗೊಳಿಸಿದರು. ಡಾ. ಅಂಬೇಡ್ಕರ್ ಅವರ ದೇಶಭಕ್ತಿಯು ದೀನದಲಿತರ ಮತ್ತು ಬಡವರ ಉನ್ನತಿಯೊಂದಿಗೆ ಪ್ರಾರಂಭವಾಯಿತು. ಅವರು ಅವರ ಸಮಾನತೆ ಮತ್ತು ಹಕ್ಕುಗಳಿಗಾಗಿ ಹೋರಾಡಿದರು. ದೇಶಭಕ್ತಿಯ ಬಗ್ಗೆ ಅವರ ಆಲೋಚನೆಗಳು ವಸಾಹತುಶಾಹಿಯ ನಿರ್ಮೂಲನೆಗೆ ಮಾತ್ರ ಸೀಮಿತವಾಗಿರಲಿಲ್ಲ, ಆದರೆ ಅವರು ಪ್ರತಿಯೊಬ್ಬ ವ್ಯಕ್ತಿಗೂ ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯವನ್ನು ಬಯಸಿದ್ದರು. ಅವರಿಗೆ ಸಮಾನತೆ ಇಲ್ಲದ ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯ, ಪ್ರಜಾಪ್ರಭುತ್ವ ಮತ್ತು ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯವಿಲ್ಲದ ಸಮಾನತೆ ಸಂಪೂರ್ಣ ಸರ್ವಾಧಿಕಾರ ಕ್ಕೆ ಕಾರಣವಾಗಬಹುದು. ಡಿಸೆಂಬರ್ ೬, ೧೯೫೬ ರಂದು, ಬಾಬಾಸಾಹೇಬ್ ಡಾ. ಬಿ.ಆರ್.ಅಂಬೇಡ್ಕರ್ ಅವರು ದೆಹಲಿಯ ಅಲಿಪುರ ರಸ್ತೆಯ ೨೬ ರಲ್ಲಿ ’ಮಹಾಪರಿನಿರ್ವಾಣ’ ಪಡೆದರು.
ಅಂಬೇಡ್ಕರ ವಿಚಾರಧಾರೆ,ಪ್ರಸ್ತುತ ಸಮಾಜೀಕನ್ಯಾಯ,ಒಗ್ಗಟ್ಟಿನಲ್ಲಿ ನಂಬಿಕೆ,ಯುವಕರಲ್ಲಿ ನಾಯಕತ್ವ ದೃಡಸಂಕಲ್ಪಚಿತ್ತ
ಡಾ. ಭೀಮರಾವ್ ಅಂಬೇಡ್ಕರ್ ಅವರು ಅಸ್ಪೃಶ್ಯರು ಮತ್ತು ದೀನದಲಿತರ ಪರವಾಗಿ ಅಸ್ಪೃಶ್ಯತೆಯ ಆಚರಣೆಯ ವಿರುದ್ಧ ಹೋರಾಡಲು ತಮ್ಮನ್ನು ಸಂಪೂರ್ಣವಾಗಿ ಸಜ್ಜುಗೊಳಿಸಿಕೊಂಡಿದ್ದರು. ಏತನ್ಮಧ್ಯೆ ಭಾರತದಲ್ಲಿನ ರಾಜಕೀಯ ಪರಿಸ್ಥಿತಿ ಗಣನೀಯ ಬದಲಾವಣೆಗಳಿಗೆ ಒಳಗಾಯಿತು ಮತ್ತು ದೇಶದಲ್ಲಿ ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯ ಹೋರಾಟವು ಗಮನಾರ್ಹ ಪ್ರಗತಿಯನ್ನು ಸಾಧಿಸಿತು. ಒಂದು ಕಡೆ ಭೀಮರಾವ್ ಒಬ್ಬ ಉತ್ಕಟ ದೇಶಭಕ್ತರಾಗಿದ್ದರೆ, ಮತ್ತೊಂದೆಡೆ ಅವರು ದಮನಿತರು, ಮಹಿಳೆಯರು ಮತ್ತು ಬಡವರ ರಕ್ಷಕರಾಗಿದ್ದರು. ಅವರು ತಮ್ಮ ಜೀವನದುದ್ದಕ್ಕೂ ಅವರ ಪರವಾಗಿ ಹೋರಾಡಿದರು. ೧೯೨೩ ರಲ್ಲಿ, ಅವರು ’ಬಹಿಷ್ಕೃತ ಹಿತಕಾರಿಣಿ ಸಭೆ (ಜಾತಿ ಬಹಿಷ್ಕೃತ ಸಭೆ)ಯನ್ನು ಸ್ಥಾಪಿಸಿದರು, ಇದು ದೀನದಲಿತರಲ್ಲಿ ಶಿಕ್ಷಣ ಮತ್ತು ಸಂಸ್ಕೃತಿಯನ್ನು ಹರಡಲು, ಆರ್ಥಿಕ ಸ್ಥಿತಿಯನ್ನು ಸುಧಾರಿಸಲು ಮತ್ತು ಅವರ ಸಮಸ್ಯೆಗಳಿಗೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದ ವಿಷಯಗಳನ್ನು ಸರಿಯಾದ ವೇದಿಕೆಗಳಲ್ಲಿ ಎತ್ತಲು ಮತ್ತು ಅವುಗಳ ಮೇಲೆ ಗಮನ ಕೇಂದ್ರೀಕರಿಸಲು ಮತ್ತು ಅವುಗಳಿಗೆ ಪರಿಹಾರಗಳನ್ನು ಕಂಡುಕೊಳ್ಳಲು ಕಾರಣವಾಯಿತು. ದೀನದಲಿತರ ಸಮಸ್ಯೆಗಳು ಶತಮಾನಗಳಷ್ಟು ಹಳೆಯವು ಮತ್ತು ನಿವಾರಿಸುವುದು ಕಷ್ಟಕರವಾಗಿತ್ತು. ದೇವಾಲಯಗಳಿಗೆ ಅವರ ಪ್ರವೇಶವನ್ನು ನಿಷೇಧಿಸಲಾಗಿತ್ತು. ಅವರು ಸಾರ್ವಜನಿಕ ಬಾವಿಗಳು ಮತ್ತು ಕೊಳಗಳಿಂದ ನೀರು ತೆಗೆದುಕೊಳ್ಳಲು ಸಾಧ್ಯವಾಗಲಿಲ್ಲ. ಶಾಲೆಗಳಲ್ಲಿ ಅವರ ಪ್ರವೇಶವನ್ನು ನಿಷೇಧಿಸಲಾಯಿತು. ೧೯೨೭ ರಲ್ಲಿ, ಅವರು ಚೌದರ್ ಟ್ಯಾಂಕ್‌ನಲ್ಲಿ ಮಹಾದ್ ಮರ್ಚ್ ಅನ್ನು ಮುನ್ನಡೆಸಿದರು. ಇದು ಜಾತಿ ವಿರೋಧಿ ಮತ್ತು ಪೂಜಾರಿ ವಿರೋಧಿ ಚಳುವಳಿಯ ಆರಂಭವನ್ನು ಗುರುತಿಸಿತು. ೧೯೩೦ ರಲ್ಲಿ ನಾಸಿಕ್‌ನ ಕಲಾರಾಮ್ ದೇವಸ್ಥಾನದಲ್ಲಿ ಡಾ. ಅಂಬೇಡ್ಕರ್ ಪ್ರಾರಂಭಿಸಿದ ದೇವಾಲಯ ಪ್ರವೇಶ ಚಳುವಳಿಯು ಮಾನವ ಹಕ್ಕುಗಳು ಮತ್ತು ಸಾಮಾಜಿಕ ನ್ಯಾಯಕ್ಕಾಗಿ ಹೋರಾಟದಲ್ಲಿ ಮತ್ತೊಂದು ಮೈಲಿಗಲ್ಲು. ಒಬ್ಬ ಅತ್ಯಾಸಕ್ತಿಯ ಓದುಗಾರರಾಗಿದ್ದ ಡಾ. ಅಂಬೇಡ್ಕರ್, ಶಿಕ್ಷಣವನ್ನು ಸಾಮಾಜಿಕವಾಗಿ ಹಿಂದುಳಿದವರನ್ನು ಅನಕ್ಷರತೆ, ಅಜ್ಞಾನ ಮತ್ತು ಮೂಢನಂಬಿಕೆಗಳಿಂದ ಮುಕ್ತಗೊಳಿಸುವ ಒಂದು ಸಾಧನವೆಂದು ನೋಡಿದರು. ಡಾ. ಅಂಬೇಡ್ಕರ್ ಅವರು ಲಿಂಗ ಸಮಾನತೆಗಾಗಿ ಹೋರಾಟಗಾರರಾಗಿದ್ದರು ಮತ್ತು ಆನುವಂಶಿಕತೆ ಮತ್ತು ವಿವಾಹದಲ್ಲಿ ಮಹಿಳೆಯರಿಗೆ ಸಮಾನ ಹಕ್ಕುಗಳಿಗಾಗಿ ಹೋರಾಡಿದರು. ಡಾ. ಅಂಬೇಡ್ಕರ್ ಅವರು ಮಹಿಳಾ ಸಬಲೀಕರಣದ ದೃಷ್ಟಿಕೋನವನ್ನು ಹೊಂದಿದ್ದರು, ಮತ್ತು ಭಾರತದಲ್ಲಿ ಮಹಿಳೆಯರ ಪ್ರಗತಿಯ ಹಾದಿಯಲ್ಲಿರುವ ಅಡೆತಡೆಗಳನ್ನು ಒಡೆಯಲು ಎದ್ದು ನಿಂತರು. ಡಾ. ಅಂಬೇಡ್ಕರ್ ಅವರ ದೃಷ್ಟಿಕೋನ, ಸ್ಪೂರ್ತಿದಾಯಕ ಜೀವನ ಮತ್ತು ಆಲೋಚನೆಗಳು ರಾಷ್ಟ್ರವನ್ನು ಸಂಪೂರ್ಣ ಬದ್ಧತೆ, ಸಕಾರಾತ್ಮಕ ಚಿಂತನೆ, ವಿವೇಚನಾಯುಕ್ತ
ಯೋಜನೆ, ಅತ್ಯುತ್ತಮ ಪ್ರಯತ್ನ, ಸಮನ್ವಯಗೊಳಿಸುವ ಉಪಕ್ರಮಗಳು ಮತ್ತು ನಿರಂತರ ದೃಢಸಂಕಲ್ಪದಿಂದ ಆಳಬೇಕು ಎಂಬ ನಮ್ಮ ನಂಬಿಕೆಯನ್ನು ಬಲಪಡಿಸುತ್ತವೆ.
ಡಾ||. ಬಿ.ಆರ್. ಅಂಬೇಡ್ಕರ್ ಅವರ ಜೀವನ ಮತ್ತು ಬೋಧನೆಗಳ, ಸಾಮಾಜಿಕ, ರಾಜಕೀಯ, ಮತ್ತು ಆರ್ಥಿಕ ಕ್ಷೇತ್ರಗಳಲ್ಲಿ ನೀಡಿದ ಕೊಡಗೆ ಅಪಾರ. ಅವರ ತತ್ವಾದರ್ಶಗಳು ಎಲ್ಲರಿಗೂ ಮಾದರಿ
ಭಾರತ ರತ್ನ ಡಾ|| ಬಿ.ಆರ್. ಅಂಬೇಡ್ಕರ್ ಅವರನ್ನು ಭಾರತದ ಸಂವಿಧಾನದ ಶಿಲ್ಪಿ ಎಂದು ಕರೆಯಲಾಗುತ್ತದೆ. ಸಂವಿಧಾನ ರಚನೆಯಲ್ಲಿ ಮತ್ತು ಅದನ್ನು ದೀನದಲಿತರ ಸಾಮಾಜಿಕ ಮತ್ತು ಆರ್ಥಿಕ ಸಬಲೀಕರಣಕ್ಕಾಗಿ ಪ್ರಬಲ ಸಾಧನವನ್ನಾಗಿ ಮಾಡುವಲ್ಲಿ ಅವರ ಕಠಿಣ ಪರಿಶ್ರಮ ಶ್ಲಾಘನೀಯ. ಸರ್ಕಾರದ ಪ್ರಜಾಪ್ರಭುತ್ವ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯಲ್ಲಿ ಸೂಕ್ತವಾದ ನಿಯಂತ್ರಣಗಳು ಮತ್ತು ಸಮತೋಲನಗಳಿವೆ ಎಂದು ಅವರು ಖಚಿತಪಡಿಸಿಕೊಂಡರು. ಮತ್ತು ಕಾರ್ಯಾಂಗ, ಶಾಸಕಾಂಗ ಮತ್ತು ನ್ಯಾಯಾಂಗದ ಮೂರು ವಿಭಾಗಗಳು ಪರಸ್ಪರ ಹೊಣೆಗಾರಿಕೆಯೊಂದಿಗೆ ಸ್ವತಂತ್ರವಾಗಿ ಕಾರ್ಯನಿರ್ವಹಿಸುವಂತೆ ನೋಡಿಕೊಂಡರು. ಅವರ ಅತ್ಯಂತ ಘಟನಾತ್ಮಕ ಜೀವನದಲ್ಲಿ, ಡಾ. ಅಂಬೇಡ್ಕರ್ ಅವರು ಅರ್ಥಶಾಸ್ತ್ರಜ್ಞ, ಸಮಾಜಶಾಸ್ತ್ರಜ್ಞ, ಮಾನವಶಾಸ್ತ್ರಜ್ಞ, ಶಿಕ್ಷಣತಜ್ಞ, ಪತ್ರಕರ್ತ, ತುಲನಾತ್ಮಕ ಧರ್ಮದ ಬಗ್ಗೆ ಪ್ರಾಧಿಕಾರವಾಗಿ, ನೀತಿ ನಿರೂಪಕರಾಗಿ, ಆಡಳಿತಗಾರರಾಗಿ ಮತ್ತು ಸಂಸದೀಯ ಪಂಥೀಯರಾಗಿ ಅತ್ಯುತ್ತಮ ಕೊಡುಗೆ ನೀಡಿದರು. ಎಲ್ಲಕ್ಕಿಂತ ಹೆಚ್ಚಾಗಿ ಅವರು ಪ್ರಸಿದ್ಧ ನ್ಯಾಯಶಾಸ್ತ್ರಜ್ಞರಾಗಿದ್ದರು.
ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯ ಚಳವಳಿಯ ಯುಗದ ಮಹಾ ಯುದ್ಧಗಳಲ್ಲಿ ಸಮಕಾಲೀನರು ಮತ್ತು ವಿರೋಧಿಗಳಾಗಿದ್ದ ವಿವಿಧ ಇತರ ಪ್ರಮುಖ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ವ್ಯಕ್ತಿಗಳ ಮಟ್ಟದಲ್ಲ್ಲಿ ಆಧುನಿಕ ಪ್ರಜಾಪ್ರಭುತ್ವ ಮತ್ತು ಸಾಮಾಜಿಕವಾಗಿ ನ್ಯಾಯಯುತ ಭಾರತಕ್ಕಾಗಿ ಅವರ ಪಾತ್ರವು ಗಮನರ್ಹವಾಗಿ ಹೆಚ್ಚಾಗಿದೆ. ಇದು ಮೂಲಭೂತವಾಗಿ ಅವರ ಜೀವನ, ಹೋರಾಟಗಳು, ಅಧ್ಯಯನಗಳು ಮತ್ತು ವಿಚಾರಗಳಲ್ಲಿನ ಪ್ರಯೋಗಗಳಿಂದ ಗುರುತಿಸಲ್ಪಟ್ಟ ಅವರ ಕೊಡುಗೆ ಆಳವಾದ ಕೇಂದ್ರಗಳಾಗಿವೆ.
ಡಾ||.ಬಿ. ಆರ್. ಅಂಬೇಡ್ಕರ್ ಅವರು ಆಧುನಿಕ ಭಾರತದ ಪ್ರಮುಖ ಸಂಸ್ಥಾಪಕರಲ್ಲಿ ಒಬ್ಬರಾಗಿರುವುದರಿಂದ ಅವರು ಸಾಮಾಜಿಕ, ರಾಜಕೀಯ ಮತ್ತು ಆರ್ಥಿಕ ಕ್ಷೇತ್ರಗಳಲ್ಲಿ ನೀಡಿದ ಕೊಡಗೆ ಅಪಾರ. ಡಾ|| ಬಿ.ಆರ್. ಅಂಬೇಡ್ಕರ್ ಅವರ ಜೀವನ ಮತ್ತು ಬೋಧನೆಗಳ ಬಗ್ಗೆ ಜಾಗೃತಿ ಮೂಡಿಸುತ್ತದೆ ಡಾ. ಅಂಬೇಡ್ಕರ್ ಅವರ ಜೀವನಕ್ಕೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದ – ಉದಾಹರಣೆಗೆ ಅವರ ಜನ್ಮಸ್ಥಳವಾದ ಇಂದೋರ್, ೧೦, ಲಂಡನ್‌ನ ಕಿಂಗ್ ಹೆನ್ರಿ ರಸ್ತೆ, ನಾಗ್ಪುರದ ದೀಕ್ಷಾ ಭೂಮಿ, ದೆಹಲಿಯ ೨೬ ಅಲಿಪುರ ರಸ್ತೆಯಲ್ಲಿರುವ ಡಾ. ಅಂಬೇಡ್ಕರ್ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಸ್ಮಾರಕ, ಬಾಬಾಸಾಹೇಬ್ ತಮ್ಮ ಕೊನೆಯ ದಿನಗಳನ್ನು ಕಳೆದ ಚೈತ್ಯ ಭೂಮಿ ದಾದರ್ ಮುಂಬೈ ಇತ್ಯಾದಿಗಳನ್ನು ಸ್ಮಾರಕಗಳಾಗಿ ಅಭಿವೃದ್ಧಿಪಡಿಸಲಾಗಿದೆ ನಾಲ್ಕು ಅಂತಸ್ತಿನ ಕೇಂದ್ರವು ೩.೨೫ ಎಕರೆ ಪ್ರದೇಶದಲಿದ್ದೆ, ಸಾರ್ವಜನಿಕ ಗ್ರಂಥಾಲಯ, ಸಂಶೋಧನೆ ಮತ್ತು ವಿಸ್ತರಣಾ ಕೇಂದ್ರ, ಮಾಧ್ಯಮ-ಕಮ್-ವ್ಯಾಖ್ಯಾನ ಕೇಂದ್ರ, ಸಮಾವೇಶ ಕೇಂದ್ರ, ಎರಡು ಸಭಾಂಗಣಗಳು ಮತ್ತು ಡಾ. ಅಂಬೇಡ್ಕರ್ ಅವರ ಜೀವನದ ಕುರಿತಾದ ಪ್ರದರ್ಶನವನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿದೆ. ಡಾ. ಅಂಬೇಡ್ಕರ್ ಅವರ ಜೀವನ ಮತ್ತು ಬೋಧನೆಗಳು ಪರಿಕಲ್ಪನಾ ನೆಲೆಯನ್ನು ಅಭಿವೃದ್ಧಿಪಡಿಸುವ ಕಟ್ಟಡವು ಪ್ರಮುಖ ಬಿಂದುವಾಗಿದೆ. ಕಟ್ಟಡದ ರೂಪ ಮತ್ತು ವಿನ್ಯಾಸವು ಪಾರದರ್ಶಕತೆ, ಒಳಗೊಳ್ಳುವಿಕೆ ಮತ್ತು ಸಂಕೇತಗಳನ್ನು ಬಳಸಿಕೊಂಡು ವಾಸ್ತುಶಿಲ್ಪದ ಮೂಲಕ ಪ್ರಜಾಪ್ರಭುತ್ವ ಮತ್ತು ಸಮಾನತೆಯ ಸಾರಗಳನ್ನು ವ್ಯಕ್ತಪಡಿಸುತ್ತದೆ. ರಚನೆಯಲ್ಲಿ ಡಾ. ಅಂಬೇಡ್ಕರ್ ಅವರ ವ್ಯಕ್ತಿತ್ವವನ್ನು ಅಳವಡಿಸಿಕೊಳ್ಳಲು ವಿಶೇಷ ಒತ್ತು ನೀಡಿದೆ. ಈ ಆಧುನಿಕ ಕಟ್ಟಡದ ಮೇಲಿನ ಕಲ್ಲಿನಿಂದ ಹೊದಿಸಿದ ಮುಂಭಾಗವು ಶಕ್ತಿ, ದೃಢ ನಿರ್ಣಯ ಮತ್ತು ಅನುಕರಣೀಯ ದೃಢತೆಯನ್ನು ಪ್ರತಿಬಿಂಬಿಸುತ್ತದೆ; ಡಾ. ಅಂಬೇಡ್ಕರ್ ಅವರ ವ್ಯಕ್ತಿತ್ವದ ಸ್ಪೂರ್ತಿದಾಯಕ ವೇಷ. ಡಾ. ಅಂಬೇಡ್ಕರ್ ಅವರ ತತ್ತ್ವಶಾಸ್ತ್ರದ ಮೂಲಾಧಾರವಾದ ಕರುಣೆ, ಸಾರ್ವತ್ರಿಕ ಸಹೋದರತ್ವ ಮತ್ತು ಎಲ್ಲರ ನಡುವೆ ಸಮಾನತೆಯ ಶಾಶ್ವತ ಮೌಲ್ಯಗಳನ್ನು ನೆನಪಿಸುವ ಬೌದ್ಧ ವಾಸ್ತುಶಿಲ್ಪದ ಸೂಕ್ಷ್ಮ ಅಂಶಗಳೊಂದಿಗೆ ಇದು ವರ್ತಮಾನದಲ್ಲಿದೆ.
ರಾಘವೇಂದ್ರ ಶಾಂತಗೇರಿ
ಅಪ್ರೆಂಟಿಸ್, ವಾರ್ತಾ ಮತ್ತು ಸಾ.ಸಂ. ಇಲಾಖೆ.
ಗದಗ
